‘Recente aanwinsten van Museum Het Valkhof’, in Jaarboek Numaga LVII-2010, p.199, door Marja Begheyn-Huisman.

Eugène Lücker (Roermond 1876-1943 Nijmegen)

In 2010 ontving Museum Het Valkhof van een kleindochter van de belangrijke Nijmeegse kunstenaar Eugène Lücker een schenking, bestaande uit tientallen schetsen, twee albums met tekeningen en een etsplaat. Van de albums ontstond het Schetsboek Vakstudies Kunstgeschiedenis M.O.Teekenen uit 1899-1901 tijdens Lückers opleiding in Roermond. Het schetsboek bevat tekeningen van kunstwerken en objecten in alle stijlen uit de kunstgeschiedenis. De potloodtekeningen zijn deels gewassen met bruine of grijze inkt en deels ingekleurd met aquarelverf en gouache.
Van het andere album, een boek met studieaantekeningen getiteld Geschiedenis der Bouwkunst, heeft Lücker, die zeer geïnteresseerd was in architectuur, zijn notities over bouwstijlen geïllustreerd met talloze nauwkeurig getekende gebouwen.

Onder de geschonken schetsen van bomen, gebouwen en stadsgezichten bevinden zich diverse studies voor etsen, die worden bewaard in de collectie van Museum Het Valkhof. Lücker, die tekenles gaf aan het Canisiuscollege en daarnaast als kunstenaar veel tekende en schilderde, verkende de omgeving van Nijmegen graag. De schetsen die hij buiten maakte, werkte hij later uit tot pasteltekeningen, schilderijen of etsen.
Van twee schetsen naar het bekende witte kerkje in Neerbosch gebruikte Lücker het hier afgebeelde exemplaar voor enkele van zijn vroege etsen. De werktekening, waarover een raster is getekend, is ook aanwezig in het museum, net als de ets en de aquatint van hetzelfde kerkje, door Lücker in 1912 gemaakt naar voorbeeld van de tekeningen. Hij was in 1910 begonnen met etsen en nam in zijn vroege werk met name het landschap als onderwerp. Tamelijk uitzonderlijk is een reeks kleine etsen die Lücker tussen 1918 en 1920 maakte van straatjes en stegen in het oude stadsdeel van Nijmegen. Kerken en torens zien we in zijn latere etsen dikwijls terug. Deze hadden duidelijk zijn interesse: zo hield Lücker in 1927 een lezing over ‘Het picturale element in de kerktorens’. In zijn grafische oeuvre is Het kerkje in Neerbosch, dat het gebouw toont in zijn vijftiende-eeuwse vorm, een van de eerste zichtbare voorbeelden van Lückers belangstelling voor dit onderwerp.



Uit: Nieuwsbrief van de Vrienden van Museum Het Valkhof, februari 2011 - 'Nieuw'. Door Marja Begheyn-Huisman

Twee etsen van Eugène Lücker

Eind 2007 was in Museum Het Valkhof de tentoonstelling De bomen van Lücker. Schilderijen, tekeningen en etsen van Eugène Lücker (1876-1943) te zien. Een belangrijk deel van de tentoongestelde werken was uitgeleend door de nakomelingen van de kunstenaar. Onlangs hebben zij besloten de verzameling grafiek van Lücker in Museum Het Valkhof gefaseerd aan te vullen met prenten uit hun bezit. Uit de eerste schenking van dertig etsen presenteren we hier twee vroege werken.

In 1903 wordt Lücker tekenleraar aan het Nijmeegse Canisiuscollege. Naast zijn twintig lesuren weet hij tijd voor tekenen en schilderen te vinden. Op de meeste exposities waaraan Lücker deelneemt, worden naast schilderijen en pastels ook etsen van zijn hand getoond. Hoe hij zich op deze techniek ging toeleggen heeft hij zelf verteld. ‘Toen ik pas met etsen begon, kreeg mijn vrouw plotseling een mangel van mij cadeau. Ze begreep eerst niet waartoe, daar de wasch buitenshuis ging. Toen ik die mangel na een paar maanden grondig had stukgedraaid, want ik drukte er mijn etsen op, kocht ik mijn eerste echte etspers.’

De meeste vroege etsen van Lücker, uit de jaren 1910-1912, hebben het landschap tot onderwerp. Het zijn romantisch aandoende composities, opgebouwd uit fijne, vaak parallelle etslijntjes. Vrij snel begint Lücker ook op wat groter formaat te werken. Een interessant experiment is het Limburgse dorpsgezicht, de Kerk van Echt voorstellend, waarvan hij twee bijna dezelfde etsen vervaardigt. Van een ervan maakt hij afdrukken in kleur. In dit exemplaar heeft Lücker de muren bruin gemaakt, wat mooi contrasteert met de sneeuw. Het blauwgroen van de lucht benadrukt de winterse sfeer.

De kleurets was in Nederland een ongewone techniek. In België en Frankrijk kwam de topografische kleurets veel voor maar in Nederland werd deze, onder invloed van de zwart-wit traditie van de Nederlandse Etsclub (1885-1896), niet gewaardeerd. Toch bleef Lücker werken in deze arbeidsintensieve techniek, waarbij voor elke afdruk de gekleurde inkt zorgvuldig op de etsplaat aangebracht moet worden.

In deze eerste periode gaat de kunstenaar de etsnaald steeds vrijer hanteren. Hier komt nog een andere vorm van etsen bij: de aquatint-techniek. Dit is een etstechniek waarmee vlakken in halftonen verkregen worden. Ook hierbij experimenteert Lücker met kleurgebruik. Van verschillende aquatinten bestaan afdrukken in andere kleuren dan zwart of bruin, zoals oranje en blauw. De aquatint biedt de kunstenaar de mogelijkheid om stemmingslandschappen te maken. Zo is er een reeks gezichten op de Roer, waarvan een aantal bij maneschijn. Ze dateren vrijwel alle uit 1914. Het sfeervolle Aan de Roer is een combinatie van ets en aquatint.

Na deze beginjaren worden Lückers etsen anders van karakter. Zijn boomgroepen en stadsgezichten worden groter van formaat en expressiever. Ook dergelijke prenten maken deel uit van de schenking. Dankzij de genereuze aanvullingen uit het bezit van de kleinkinderen van de kunstenaar beschikt Museum Het Valkhof over een steeds completer overzicht van het grafisch werk van Eugène Lücker.



Uit: Jaarboek Numaga 2012. Door Marja Begheyn-Huisman

Eugène Lücker (Roermond 1876-1943 Nijmegen)
Oude molen bij Weert in de sneeuw
aquatint, 320 x 398 mm, gemonogrammeerd r.o. ‘E.L.’, 2011.62
Lit.: Eugène Lücker. Grafisch werk, Nijmeegs Museum ‘Commanderie van Sint-Jan’ 1989 (cf. cat. nr. 111)

De in blauw uitgevoerde Oude molen bij Weert in de sneeuw is een variatie op de ets Oude molen bij Weert. Lücker, die zich rond 1910 begon toe te leggen op de etstechniek, werkte vanaf 1912 ook in aquatint. Net als in zijn kleuretsen experimenteerde hij hierbij met kleur. De aquatint, waarmee het mogelijk is vlakken zo te etsen dat er halftonen ontstaan, biedt de kunstenaar de mogelijkheid om stemmingslandschappen te maken. Inderdaad is er een groot verschil in sfeer tussen deze prent en de in zwarte lijnen geëtste afbeelding van de molen. Van verschillende aquatinten bestaan afdrukken in andere kleuren dan zwart of bruin, behalve blauw ook in oranje.

Wanneer de prent is ontstaan, is niet precies te zeggen. Lücker maakte zijn etsen naar tekeningen die hij soms jaren eerder op zijn reizen in binnen- en buitenland had gemaakt.

De kleinkinderen van de kunstenaar hebben de laatste jaren uit hun collecties interessante aanvullingen op de toch al uitgebreide verzameling werken in bezit van Museum Het Valkhof geschonken. Deze aquatint is daar een voorbeeld van.